Nguồn gốc và ý nghĩa của Tết Trung Thu

Trái tim trẻ thơ lại một lần nữa thổn thức chờ đón đêm hội trăng rằm. Tiếng trống hội rộn rã, ánh đèn lồng lung linh, cùng với hương thơm của những chiếc bánh đã cùng nhau vẽ nên một bức tranh Trung Thu thật sống động. Tết Trung Thu không chỉ là dịp để mọi người sum họp gia đình mà còn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc về tình đoàn kết, sự gắn bó cộng đồng.

Những điều cần biết về Tết Trung Thu

• Tết Trung Thu diễn ra vào ngày 15 tháng 8 âm lịch hàng năm.
• Lễ hội có nguồn gốc từ văn hóa Trung Quốc và đã tồn tại hơn 3,000 năm.
• Tại Việt Nam, lễ hội này xuất hiện từ thời nhà Lý vào khoảng thế kỷ 11.

Lịch sử hình thành Tết Trung Thu

Tết Trung Thu bắt nguồn từ văn hóa Trung Quốc và có lịch sử kéo dài hơn ba thiên niên kỷ. Vào thời nhà Chu (1045 – 221 TCN), trong mùa thu hoạch, các hoàng đế thường tổ chức lễ tôn thờ mặt trăng với hy vọng mang lại vụ mùa bội thu cho năm sau. Phong tục này dần được ghi chép trong sách vở qua các thế hệ.

Cụm từ “Trung Thu” lần đầu tiên xuất hiện trong sách Chu Lễ, được biên soạn vào thời Chiến Quốc (475 – 221 TCN). Tuy nhiên, vào thời điểm đó, nó chưa phải là lễ hội chính thức mà chỉ mang ý nghĩa liên quan đến mùa vụ.

Lễ hội trở nên phổ biến hơn vào thời Đường khoảng thế kỷ thứ bảy dưới triều vua Duệ Tôn. Theo truyền thuyết, trong một đêm rằm tháng Tám đẹp trời, nhà vua gặp một vị tiên giáng thế. Vị tiên tạo ra cầu vồng nối với cung trăng cho phép nhà vua trèo lên thưởng ngoạn vẻ đẹp nơi đây. Sau trải nghiệm kỳ diệu ấy, ông quyết định tổ chức lễ hội để tưởng nhớ đến nó.

Sự phát triển của lễ hội ở Việt Nam

Tết Trung Thu được cho là xuất hiện tại Việt Nam từ thời nhà Lý khoảng thế kỷ thứ mười một. Các dấu tích khảo cổ học cho thấy hình ảnh của lễ hội đã xuất hiện trên mặt trống đồng Ngọc Lũ. Văn bia chùa Đọi năm 1121 cũng ghi nhận sự kiện tổ chức Tết Trung Thu tại kinh thành Thăng Long với những hoạt động như rước đèn và múa rối nước.

Trong suốt các triều đại tiếp theo như Lê – Trịnh, Tết Trung Thu trở thành một sự kiện xa hoa trong phủ Chúa với nhiều hoạt động phong phú hơn nữa.

Ý nghĩa văn hóa của Tết Trung Thu

Học giả P.Giran từng nhấn mạnh rằng từ xa xưa người dân Á Đông coi Mặt Trăng và Mặt Trời như cặp đôi hoàn hảo; họ tin rằng Mặt Trăng chỉ gặp gỡ Mặt Trời mỗi tháng một lần vào cuối tuần trăng. Dưới ánh sáng của Mặt Trời, Mặt Trăng viên mãn tỏa sáng và trở thành biểu tượng cho âm tính cũng như đời sống hôn nhân.

Vào Rằm tháng 8 khi ánh trăng đạt độ tròn đầy nhất, người dân tổ chức lễ hội để tôn vinh vẻ đẹp ấy. Theo sách Thái Bình hoàn vũ ký, người Lạc Việt thường tổ chức lễ hội nhằm tạo cơ hội giao duyên giữa trai gái; nếu tâm đầu ý hợp thì sẽ kết hôn ngay trong mùa thu — mùa của những cuộc hạnh phúc mới.

Khía cạnh hiện đại của Tết Trung Thu

Khi xã hội phát triển, ý nghĩa và cách thức tổ chức Tết Trung Thu cũng đã thay đổi rất nhiều nhưng vẫn giữ được bản sắc văn hóa truyền thống. Ngày nay, trẻ em mong chờ ngày này không chỉ vì bánh trung thu hay trò chơi mà còn bởi không khí đoàn viên gia đình khi mọi người quây quần bên nhau dưới ánh trăng sáng.

Câu hỏi thường gặp về Tết Trung Thu

Câu hỏi: Khi nào thì diễn ra Tết Trung Thu?

Trả lời: Tết Trung Thu diễn ra vào ngày rằm tháng 8 âm lịch hàng năm.

Câu hỏi: Nguồn gốc của Tết Trung Thu là gì?

Trả lời: Nó bắt nguồn từ văn hóa cổ đại ở Trung Quốc cách đây hơn ba ngàn năm.

Câu hỏi: Ý nghĩa chính của lễ hội này là gì?

Trả lời: Nó thể hiện lòng biết ơn đối với thiên nhiên và sự đoàn tụ gia đình.